Η έντονη αναζήτηση της απόλαυσης και οι συνέπειες που έχει στην ψυχολογία μας

Όσο περισσότερη απόλαυση αναζητούμε, τόσο πιο δυστυχισμένοι γινόμαστε

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Γιατί δεν μπορούμε να σταματήσουμε να αναζητάμε την απόλαυση; Ή να χαζεύουμε τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης ανά πέντε λεπτά, να ελέγχουμε πόσα like έχουν πάρει οι φωτογραφίες μας; Ή να πίνουμε αλκοόλ; Τι είναι αυτό που μας κάνει να επιζητάμε όλα αυτά;

Μία ορμόνη: η ντοπαμίνη. Η ντοπαμίνη που απελευθερώνεται, όταν βιώνουμε την απόλαυση και η απόλαυση προέρχεται από το φαγητό, το αλκοόλ, το σεξ, τα μέσα κοινωνική δικτύωσης και τη ζάχαρη. Όσο περισσότερη απόλαυση νιώθουμε, τόση περισσότερη ντοπαμίνη παράγουμε. Αλλά παραδόξως, η ντοπαμίνη, σε υψηλές δόσεις, μας κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Και υπάρχουν δύο λόγοι γι’ αυτό. Αρχικά, η ντοπαμίνη είναι ένας διεγερτικός νευροδιαβιβαστής, που σημαίνει ότι ενεργοποιεί τους νευρώνες στον εγκέφαλό σας. Ο λόγος που νιώθουμε ωραία, όταν παίρνουμε πολλά likes σε κοινωνικά μέσα δικτύωσης είναι ότι απελευθερώνεται ντοπαμίνη, η οποία διεγείρει τον εγκέφαλο.

Εντούτοις, η χρόνια υπερδιέγερση σκοτώνει τα εγκεφαλικά σας κύτταρα, αφήνοντάς σας ευάλωτους σε διάφορες νόσους. Για την ακρίβεια, η αύξηση του ποσοστού εμφάνισης Αλτσχάιμερ πιστεύεται ότι συνδέεται με υπερδιέγερση των νευρώνων.

Παραδόξως, ο εγκέφαλός σας έχει έναν μηχανισμό άμυνας γι’ αυτό. Μειώνει την νευρωνική δραστηριότητα, παράγοντας λιγότερους υποδοχείς – πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια των νευρωνικών κυττάρων. Λιγότεροι υποδοχείς σημαίνουν λιγότερη απόλαυση.

Δυστυχώς, εμείς έχουμε παρακάμψει αυτό το μηχανισμό, επιλέγοντας να τρώμε περισσότερο, να πίνουμε, να καπνίζουμε περισσότερο και να χρησιμοποιούμε περισσότερο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην ουσία, αυξάνουμε τη διέγερση όλο και περισσότερο. Αυτό είναι εθισμός.

Καταλήγουμε δυστυχισμένοι και ανίκανοι να ελέγξουμε το ίδιο μας το σώμα. Έχετε ποτέ γνωρίσει κάποιον ευτυχισμένο αλκοολικό; Μάλλον όχι. Και χρειάζεται να γνωρίζετε ότι η ζάχαρη, τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης κλπ. μπορούν να γίνουν το ίδιο τοξικά στον εγκέφαλό σας όσο το αλκοόλ, τη νικοτίνη και τα ναρκωτικά. Η μόνη διαφορά είναι ότι το πρώτο δεν έρχεται χωρίς προειδοποίηση.

Ο δεύτερος λόγος που η ντοπαμίνη είναι βλαβερή: απενεργοποιεί τη σεροτονίνη, την ορμόνη του εγκεφάλου σας που είναι υπεύθυνη για την ευτυχία. Αυτό το παράδοξο εξηγεί γιατί η ντοπαμίνη είναι τόσο επικίνδυνη: τα ίδια πράγματα στα οποία στρεφόμαστε για απόλαυση μας προκαλούν δυστυχία.

Γνωρίστε τις διαφορές ανάμεσα στην απόλαυση και στην ευτυχία

Η απόλαυση παίρνει, η ευτυχία δίνει

Η απόλαυση προέρχεται και από ουσίες, η ευτυχία όχι

Η απόλαυση μπορεί να είναι και μόνη της, η ευτυχία έρχεται συνήθως με άλλους

Η απόλαυση που προέρχεται από τη ζάχαρη, τη νικοτίνη, το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το αλκοόλ μπορούν να προκαλέσουν εθισμό, αλλά δεν υπάρχει εθισμός στην ευτυχία.

Πώς να αντιστρέψετε την εξάρτησή σας

Οι περισσότεροι είμαστε εθισμένοι σε κάτι, είτε το γνωρίζουμε, είτε όχι. Αν το πρώτο πράγμα που κάνετε το πρωί μόλις ανοίγετε τα μάτια σας είναι το κινητό σας, τότε είστε εθισμένοι.

Η αντίσταση σε αυτό και σε άλλες έντονες ορμές ξεκινά από τη μείωση των επιπέδων της ντοπαμίνης και την αύξηση της σεροτονίνης. Υπάρχουν τέσσερις τρόποι με τους οποίους μπορείτε να το κάνετε αυτό.

Συνδεθείτε

Οι διαπροσωπικές συνδέσεις με ανθρώπους, πρόσωπο με πρόσωπο παράγει την οξυτοκίνη, την ορμόνη των θετικών συναισθημάτων που προωθούν συναισθήματα εμπιστοσύνης και δεσίματος. Καμία ηλεκτρονική συσκευή δεν μπορεί να το κάνει αυτό και ήδη γνωρίζουμε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παράγουν μόνο ντοπαμίνη.

Συνεισφέρετε

Κάντε τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος, είτε αυτό είναι μέσω του επαγγέλματός σας ή μέσω μια εξωτερικής δραστηριότητας (π.χ. εθελοντισμό). Αν αντιληφθείτε ότι το έργο σας βοηθά τους άλλους, αυτό ανεβάζει τα επίπεδα της σεροτονίνης σας.

Αντιμετωπίστε το στρες μακροπρόθεσμα, όχι μέσω της ευκαιριακής απόλαυσης

Χρησιμοποιήστε τον ύπνο, την άσκηση και την ενσυνειδητότητα. Ο επαρκής ύπνος μειώνει την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη, η οποία μιμείται ορισμένες από τις βλαβερές επιδράσεις της ντοπαμίνης. Ενσυνειδητότητα σημαίνει να εστιάζουμε σε ένα πράγμα τη φορά, συγκεντρωνόμενοι στο εδώ και τώρα. Και η άσκηση έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης.