Το τραύμα της γέννησης και πως επηρεάζει την προσωπικότητα μας

Το τραύμα της γέννησης και πως επηρεάζει την προσωπικότητα μας;

Αυτή είναι η γέννηση, το βασανιστήριο ενός αθώου. Πόσο κοινό θα ήταν να πιστεύουμε ότι ένας τόσο μεγάλος κατακλυσμός δεν θα αφήσει ίχνη.Τα σημάδια τους είναι παντού στο δέρμα, στα οστά, στο στομάχι, στην πλάτη.

Δρ Frederick Leboyer

( Γέννηση χωρίς βία , σελ. 30, 1975)

Τι είναι το τραύμα της γέννησης;

Κάθε εξαιρετικά αγχωτική εμπειρία, η οποία προκαλεί σοβαρές συναισθηματικές συνέπειες, προκαλεί ψυχολογικό τραύμα στον άνθρωπο. Με τον ίδιο τρόπο, μπορούμε να πούμε ότι όλοι μας έχουμε υποστεί το τραύμα της Γέννησης που μπορεί να είναι ελαφρύ, βαθύ ή σοβαρό. 

Η διαδικασία της γέννησης μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει φυσιολογικά και νευρολογικά προβλήματα στο βρέφος, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει συναισθηματικά προβλήματα, τα οποία οι γιατροί δεν βλέπουν. 

Ο τρόπος που γεννιέται ο άνθρωπος, ορίζει την προσωπικότητά του;

Διάφορες επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι ο τοκετός καθορίζει την προσωπικότητα του ανθρώπινου όντος. Η προσωπικότητα του ανθρώπου επηρεάζεται από τη σύλληψη, από τη σωματική, συναισθηματική και πνευματική κατάσταση της μητέρας. Είναι επίσης αποδεδειγμένο ότι η καισαρική τομή προδιαθέτει ένα παιδί να μεγαλώσει με υπερκινητικότητα ή έλλειμμα προσοχής.  Υπάρχουν ερευνητές που δηλώνουν ότι όταν το τραύμα της γέννησης είναι πολύ σοβαρό, το άτομο βιώνει κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής αισθήσεις παρόμοιες με αυτές που είχε κατά τη στιγμή της γέννησης . Είναι η περίπτωση εκείνων που αισθάνονται ανεξήγητες ταχυκαρδίες, πονοκεφάλους που θεωρούνται ως ισχυρή πίεση στο κρανίο και συναισθήματα πνιγμού, μεταξύ άλλων. Όλες είναι αισθήσεις χαρακτηριστικές των κρίσεων πανικού. Από την άλλη πλευρά, ο Otto Rank βλέπει επίσης μια ισχυρή συναισθηματική συνιστώσα στο διαχωρισμό του παιδιού και της μητέρας του. Επομένως, το τραύμα της γέννησης δεν περιορίζεται μόνο στις φυσικές αισθήσεις που βιώνουν, αλλά και στην απώλεια μιας ιδανικής κατάστασης . Σύμφωνα με τον Otto Rank, αυτό μας σηματοδοτεί και μας καθιστά ιδιαίτερα ευαίσθητους σε όλες τις απώλειες γενικότερα.

Αιτίες από τις οποίες μπορεί να προκύψει το τραύμα της γέννησης

Μια δύσκολη γέννηση, ενδεχομένως συνοδεύεται από διάφορες περιπλοκές:

Φάρμακα: Ένα μωρό μπορεί να χάσει τη δύναμή του και την ικανότητά του να αντιλαμβάνεται, καθώς και την επαφή με τη μητέρα του, μέσω της χρήσης, για παράδειγμα, φαρμάκων που προκαλούν ανακουφίζουν από τον πόνο κατά τη γέννηση.

Γέννηση με λαβίδα ή βεντούζα:Είναι πολύ δύσκολο για ένα μωρό πρώτη γνωριμία με το νέο του κόσμο έξω από τη μήτρα να είναι με δύο κρύα κομμάτια σιδήρου που συμπιέζουν το κεφάλι του ή σε μια συσκευή αναρρόφησης. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ότι ένα τέτοιο παιδί  θα είναι τρομοκρατημένο, αβοήθητο και θα αισθάνεται μια σοβαρή παραβίαση.

Καισαρική τομή: εδώ και αρκετό καιρό υπάρχει ο μύθος ότι ένα καισαρικό τμήμα θα μπορούσε να αποφύγει ένα τραύμα γέννησης. Το αντίθετο συμβαίνει γιατί το μωρό χάνει την αίσθηση ότι τα κατάφερε δεν αισθάνεται Ήρωας. 

Σε περίπτωση διαμονής σε θερμοκοιτίδα: Είναι μια πολύ τραυματική εμπειρία. Είναι ένας άμεσος αποχωρισμός του νεογέννητου από τη μητέρα. Αυτή η επαφή με τη μητέρα, η οποία ήταν συνεχώς αδιάκοπη για περισσότερο από εννέα μήνες, αμέσως μετά τη γέννηση, φοβίζει και τραυματίζει το νεογέννητο.Το αποσυνδέει από τη μητέρα και αυτή την αποσύνδεση τη συναντάει σε όλες τις σχέσεις του. 

Εάν η μητέρα έχει αρνητικά τα συναισθήματα: Αισθάνεται ένοχη ότι δεν μπόρεσε να γεννήσει το παιδί της με «φυσιολογικό» τρόπο ή χωρίς ιατρική βοήθεια, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά της απέναντι στο παιδί. Αυτό μπορεί να κάνει ακόμη πιο δύσκολο το παιδί να ξεκινήσει καλά την ζωή του.

Συμπτώματα και συνέπειες το τραύμα της γέννησης

Η γέννηση είναι πολύ σημαντική για την πορεία του ανθρώπου. Εκτός από το θάνατο, ο τοκετός είναι η μεγαλύτερη αναταραχή και αλλαγή στη ζωή μας. Το τραύμα κατά τη γέννηση στο νεογέννητο μπορεί να αποτυπωθεί στο νευρικό σύστημα του παιδιού, το οποίο αργότερα επηρεάζει τα πρότυπα συμπεριφοράς και διαμορφώνει την προσωπικότητα. Οι καταγραφές της περιόδου της εγκυμοσύνης, του τοκετού και τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής είναι ήδη αποθηκευμένα στο ασυνείδητο και στο σώμα. Η προγεννητική ψυχοθεραπεία διαπίστωσε ότι, μεταξύ άλλων, μπορεί να υπάρχει μια σχέση μεταξύ ενός τραύματος γέννησης και του βίαιου κλάματος ενός μωρού κατά τους πρώτους μήνες της ζωής. Τα μωρά χρησιμοποιούν το κλάμα για να μειώσουν και να εκφράσουν το άγχος που έχουν βιώσει.

-Έκφραση και συμπεριφορά:

Οι εμπειρίες πρώιμων τραυματισμών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, κατά τη διάρκεια ή κατά τη διάρκεια της πρώτης μεταγεννητικής περιόδου, αποθηκεύονται στο σώμα ενός μωρού. Ανάλογα με την εμπειρία, το παλιό πρότυπο εμπειρίας θα ξυπνήσει ξανά, αν προκύψει η ευκαιρία. Όσο πιο βίαιος είναι ο αρχικός τραυματισμός, τόσο μικρότερο μπορεί να είναι το γεγονός που φέρνει ξανά στο φως την εμπειρία της πρώιμης παιδικής ηλικίας. Για παράδειγμα, αν το παιδί αντιμετωπίζει συναίσθημα φόβου, πανικού, θυμού και αδυναμίας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συχνά επιστρέφει γρήγορα σε τέτοιες αντιλήψεις σε ορισμένες καταστάσεις. Επίσης, το αίσθημα ότι δεν μπορεί να το κάνει μόνο του, το παιδί μπορεί να θυμηθεί σε παρόμοιες καταστάσεις. Το παιδί μπορεί συχνά να αισθάνεται αβοήθητο και να βασίζεται συνεχώς στη βοήθεια άλλων επειδή δεν τολμά.

-Φόβοι και ευαισθησίες :

Οι αποκαλούμενοι παιδικοί φόβοι, όπως το άγχος του σκοταδιού, ο φόβος του εγκλωβισμού ή το άγχος του αποχωρισμού, μπορεί να έχουν την προέλευσή τους σε μια τραυματική εμπειρία γέννησης. Επιπλέον, ειδικά οι ευαισθησίες αφής είναι πολύ συχνές σε παιδιά με τραύμα γέννησης. Για παράδειγμα, στην περιοχή του λαιμού ως αποτέλεσμα της περιτύλιξης του ομφάλιου λώρου, η οποία οδήγησε σε αναπνευστική δυσχέρεια. Ή με μια ισχυρότερη πίεση στην περιοχή του λαιμού κατά τη διάρκεια του τοκετού.

-Διαταραχή του πρωταρχικού δεσμού μητέρων-παιδιών:

Η γέννηση μπορεί να είναι μια τεράστια κατάσταση άγχους για τη μητέρα και το παιδί. Έρευνες έχουν δείξει ότι το επίπεδο της κορτιζόλης της ορμόνης του στρες ρυθμίζεται καλύτερα εάν η πρόωρη επαφή μεταξύ μητέρας και παιδιού ικανοποιηθεί. Εάν δεν υπάρχει επαφή, η κορτιζόλη παραμένει στο σώμα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και το νεογέννητο είναι ουσιαστικά υπό άγχος. Έχει επίσης βρεθεί ότι τα μωρά που δεν είχαν την άδεια να βιώσουν συναισθηματική επαφή με τη μητέρα αμέσως μετά τη γέννηση, γέλασαν πολύ λιγότερο στην πρώτη τους ζωή και φώναξαν περισσότερο. Οι επιδράσεις του μη ασφαλούς δεσμού μητέρων-παιδιών συχνά επισημαίνονται ότι σχετίζονται με την επιθετική, βίαιη συμπεριφορά και τις πρώιμες διαταραχές. Ενώ ο Bowlby μιλάει για το πλαίσιο του πρωταρχικού δεσμού:»Συμπεριφορά πρωταρχικού δεσμού είναι οποιαδήποτε μορφή συμπεριφοράς που επιτρέπει σε ένα άτομο να αποκτήσει ή να διατηρήσει την εγγύτητα με κάποιο άλλο είτε συμφωνεί μαζί του είτε όχι»

Εκτός από το μωρό τραυματίζεται και η μητέρα

Η βοήθεια από τη μαία, το γιατρό και το προσωπικό του νοσοκομείου παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την εμπειρία της γυναίκας.Αν δεν πάρει την απαραίτητη βοήθεια θα αισθάνεται αβοήθητη και ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει. Στην πραγματικότητα όμως  θα έρθει αντιμετωπίζει την απώλεια της αξιοπρέπειάς της. Οι γυναίκες που είναι σε θέση να συμμετέχουν ενεργά στη γέννα τους  έχουν μικρότερο κίνδυνο να τραυματιστούν από τη γέννηση.

Μερικοί παράγοντες που επηρεάζουν την μητέρα:

Ξαφνική και απροσδόκητη  πορεία του τοκετού από τις χειρουργικές παρεμβάσεις (π.χ. καισαρική τομή, γέννηση με βεντούζα ή λαβίδα, λαβή Kristeller)

Κακή φροντίδα λόγω έλλειψης προσωπικού, έλλειψης σεβασμού κτλ.

Άγχος για τη ζωή του παιδιού (π.χ. δραματική καρδιά)

Διαχωρισμός της μητέρας και του νεογέννητου μετά τη γέννηση

Ανεκπλήρωτες προσδοκίες που αφορούν την γέννηση

Πολύ ταχεία ή πολύ παρατεταμένη πορεία τοκετού

Η ακινητοποίηση ή η διά βίου βλάβη του παιδιού.

Πιθανές συνέπειες τραύματος γέννησης ή αρνητικής γενετικής εμπειρίας

Στην αρχή, τα συναισθήματα δεν μπορούν ακόμη να ταξινομηθούν. Η μητέρα βιώνει διάχυτα συναισθήματα όπως η ενοχή, η ντροπή ή ο θυμός. Μια μητέρα είναι εξαγριωμένη με τον εαυτό της επειδή πιστεύει ότι απέτυχε. Μια άλλη γυναίκα είναι θυμωμένη με τον μαιευτήρα. Εάν η μητέρα είναι εξαγριωμένη, το νεογέννητο βιώνει αυτή την ένταση και συγχέεται. Αυτό που έχουν όλες οι γυναίκες είναι ότι αισθάνονται ότι έχουν χάσει κάτι σημαντικό. Τις πρώτες εβδομάδες μετά τη γέννηση, πολλές μητέρες αισθάνονται ότι δεν μπορούν να χαλαρώσουν σωματικά και διανοητικά. Νιώθουν ότι η ίδια και το παιδί της βρίσκονται ακόμη σε κίνδυνο. 

Επιμέλεια

Τζέσικα Μαργαρίτη

Ιωάννης Μαρδάς